به گزارش میراث‌آریا، ابراهیم روستایی­ فارسی دانش ­آموخته باستان­‌شناسی در این نشست به بررسی و شناسایی باستان­‌شناسی شهرستان زرقان- استان فارس، ۱۴۰۲ پرداخت و گفت: در جریان بررسی باستان­‌شناسی شهرستان زرقان، ۲۲۶ محوطه که در بردارندۀ مواد باستان­‌شناختی از دوره­‌های پیش از تاریخ پارینه‌­سنگی میانی، پارینه‌­سنگی جدید، فراپارینه‌­سنگی، نوسنگی (موشکی، جری و شمس­آباد)، مس­‌سنگی (باکون ب ۲، گپ، باکون الف و لپویی)، مفرغ (بانش، کفتری، قلعه، شغا و تیموران)، دورۀ تاریخی (هخامنشی، پساهخامنشی و ساسانی) و اسلامی (اوایل، میانی و متأخر) یافت شد. بیشترین شمار استقرار­گاه‌­های شناسایی شده در محدودۀ بررسی مربوط به سده­‌های میانی و متأخر اسلامی است که در سرتاسر محدودۀ بررسی، شناسایی شدند.

سیامک سرلک، کارشناس بازنشسته پژوهشکده باستان‌شناسی نیز با بررسی باستان­‌شناسی محدوده‌­ای در جنوب دشت قم تصریح‌ کرد: در طول برنامه بررسی و شناسایی محدوده‌­ای در جنوب دشت قم (تابستان ۱۴۰۲) در مجموع ۷۰ اثر مورد شناسایی، مطالعه، بازنگری و اصلاح قرار گرفت. از این تعداد، ۲۳ اثر جدید شناسایی شد. تنوع آثار شناسایی شده شامل تپه‌­ها و محوطه­‌های استقراری، گورستان­های باستانی و تاریخی، قلاع، سنگ­نگاره، آسیاب، دستکند، اشکفت و سازه‌­های مرتبط با سیستم  تدافعی، کنترل و نظارت بر مسیرهای ارتباطی بود.  از منظر توالی گاه‌شناختی، آثار مزبور بازه زمانی از هزاره  ششم– پنجم ق.م ، عصر مفرغ، اشکانی– ساسانی تا سده اخیر را در بر می‌­گیرند.

کورش محمدخانی عضو هیئت علمی گروه باستان‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی با بیان گوشه‌ای از پروژه بررسی آرکئوژئوفیزیک به روش مغناطیس­‌سنجی در محوطه کلاته یاور، بجنورد، خراسان شمالی اظهار کرد: بررسی مغناطیس‌­سنجی در محوطه کلاته یاور با توجه به پراکندگی آنومالی‌های نقطه‌ای مثبت و بی‌پلار، نشان­دهنده تراکم گورها و پراکندگی احتمالی این گورها در سطح محوطه است. این مهم ما را در تعیین عرصه و پیشنهاد حریم نیز کمک بسیار کرد. بیشتر پراکندگی گورها در نزدیکی خانه‌­های جنوب تپه و شمال روستاست.

او افزود: گمان می­‌رود که قسمتی از گورها نیز در زیر خانه­‌های ساخته شده روستا قرار گرفته و از بین رفته­اند. هر چند این تپه بارها مورد خاکبرداری قرار گرفته، اما هنوز در قسمت­های مختلف آنومالی­های نقطه­‌ای مثبت که مربوط به حفره و چاله هست دیده می­‌شود. در قسمت­هایی که خاکبرداری کمتر انجام شده، مثل بخش‌­های جنوبی تپه، احتمال وجود گورها، بیشتر خواهد بود که با گمانه‌زنی‌های سال گذشته هیئت، این مهم مشخص شد که در گزارش گمانه‌زنی و کاوش این تپه، نتایج آن آورده شده است.

لقمان احمدزاده شوهانی کارشناس ارشد باستان‌شناسی با اشاره به مختصری از کاوش باستان‌شناسی در گورستان باستانی محلۀ کوروش اهواز، خوزستان گفت: بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد این گورخمره‌ها قابل تاریخ‌گذاری به دوران متأخر تاریخی (پارتی و ساسانی) هستند؛ اما برای تاریخ‌گذاری مطلق، باید منتظر نتایج آزمایش‌های سن‌سنجی بقایای استخوانی بود. همچنین، نمونه‌هایی از قیرهای اندود سطح درونی خمره‌ها برای منشاءیابی و مقایسه با موارد مشابه در سایر محوطه‏ های هم‌زمان، گردآوری شده‏ اند که امید است در گام بعدی امکان تجزیه‏ وتحلیل آزمایشگاهی آنها فراهم شود.

این باستان‌شناس اظهار کرد: نتیجۀ مطالعات اولیۀ جنسیت و سن گورخفته‏‌ها نشان می‌دهد که زنان، مردان و کودکان نابالغ در این گورستان به خاک سپرده شده‌‏اند. از میان مهم‌ترین موارد شناسایی‌شده در بقایای استخوانی گورخفته‌ها می‌توان به عارضۀ هایپوپلازی مینای دندان، ساییدگی و پوسیدگی دندان‌ها و رویش غیر طبیعی استخوان اسفنجی در کاسۀ چشم اشاره کرد.

احمد علی اسدی عضو هیئت علمی دانشگاه هنر شیراز در ارائه فصل ششم کاوش باستان­‌شناختی آبراهه­‌های تخت ­جمشید گفت: کاوش فصل ششم آبراهه‌­ها، علاوه بر نهایی ساختن امکان دفع روان­‌آب­ها از محدوده­ حیاط جنوبی کاخ تچر، آگاهی­‌های نسبتا کاملی از نقشه­ ساختمانی آبراهه‌­های این بخش، چگونگی و روند ساخت آنها، دلایل نقشه­ نامتقارن و ناموزون آبراهه‌­ها و در نهایت روند و رویداد­های مرتبط با یافته­‌های درون این سازه­‌ها در اختیار قرار داد. مهم­ترین نکته­ موجود این بود که بنابر بررسی نقشه­ کلی شبکه­ آبراهه‌­ها در محدوده­ کاخ تچر و بنای موسوم به G در شرق آن،  احتمالا معماران هخامنشی در ابتدا قصد ساخت کاخ تچر را در محدوده‌­ای که امروزه کاخ G قرار دارد، داشته­‌اند؛ با این حال، در نهایت کاخ در محل فعلی و امروزی آن ساخته می­‌شود. 

او افزود: مورد مهم دیگری که باید به آن اشاره کرد، توجه معماران هخامنشی به حفاظت از دیواره­ی غربی تخت­گاه در محدوده­ حیاط جنوبی کاخ تچر است. در واقع به نظر می­‌رسد که آبراهه­ شماره­ ۹ در شکل ۲ عمدتا برای اطمینان از عدم نفوذ روان­‌آب­ها به درون این بخش از بدنه­ تخت­گاه و در نهایت جلوگیری از صدمات احتمالی آن به دیواره­ی غربی تخت­گاه ایجاد شده باشد.

در ادامه فضل الله محمدزاده به تشریح فصل ششم کاوش باستان­‌شناختی آبراهه­‌های تخت ­جمشید پرداخت.

سجاد علی­‌بیگی، دانشیار گروه باستان­‌شناسی دانشگاه رازی  در ادامه به تشریح فصل دوم کاوش در قواخ‌تپه (قباق‌تپه) کوزران، کرمانشاه پرداخت و تصریح‌ کرد: بقایای کاوش‌شده نشان داد که وضعیت محوطه قواخ‌تپه نسبتاً پیچیده است. این موضوع به دلیل ابعاد محوطه و فرایندهای پس از نهشته شدن در محوطه روی داده است. زیرورو شدن بخش­هایی از محدودۀ مورد کاوش به واسطۀ حفر چاله­‌های باستانی ذخیره غلات باعث شده که در برخی نقاط ماهیت، شکل و وضعیت بقایای معماری قابل درک نباشد و ما تنها در نیمی از ترانشه بقایای معماری را به شکل نسبتاً گویا داشته باشیم.

او گفت: ساختارهای آشکار شده دو مرحلۀ معماری مشخص و یکی دو زیر لایه از دورۀ ساسانی را نشان می­‌دهد اما بقایای دورۀ اشکانی تماماً به وسیلۀ چاله­‌ها بریده شده­‌اند. لایه‌­های ضخیم دورۀ ساسانی و اشکانی نشان می­‌دهد که بقایای دورۀ آهن در زیر حدود ۶ متر لایه دورۀ تاریخی دفن شده است و تنها به واسطۀ تغییرات پسا-انباشتی است که مواد عصر آهن به سطح آمده و یا در لایه‌­نگاری فصل قبل آشکار شده است. در این فصل نیز تنها در روزهای پایانی لایه­‌های دورۀ آهن شناسایی شد و به دلیل وسعت اندک محدودۀ مورد کاوش به بقایای معماری برنخورد.

انتهای پیام/